ΠΑΡΟΔΟΣ (ΣΤΙΧΟΙ 192-436)

                     

 ΠΡΟΩΔΟΣ (192-195)

Η Ελένη θρηνεί.

1.    Τα νέα που έλαβε από τον Τεύκρο δυσχεραίνουν τη θέση της.

2.    Ο υποκριτής τραγουδάει με τη συνοδεία οργάνου.

ΚΟΜΜΟΣ (196-288)

Α΄ στροφή: Η Ελένη καλεί θεότητες που σχετίζονται με το θάνατο να θρηνήσουν μαζί της.

Α΄ αντιστροφή: Ο Χορός των σκλάβων ελληνίδων μπαίνει στη σκηνή ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα.

Β΄ στροφή: Η Ελένη ανακοινώνει τα φοβερά νέα που έφερε ο ξένος για την καταστροφή της Τροίας εξαιτίας της και το χαμό των δικών της.

Β΄ αντιστροφή: Ο Χορός θλίβεται για τα πάθη της ηρωίδας.

Επωδός: Η Ελένη κατηγορεί τον Πάρη και τους θεούς για τα δεινά της.

1.      Εξαιρετική η  εικονοπλαστική ικανότητα του ποιητή στους στίχους 238-243. Ο κόσμος αδειάζει – ερημώνει, όταν πεθαίνουν νέοι άνθρωποι. Ανάλογο το θέμα στον Επιτάφιο του σύγχρονου μεγάλου Έλληνα ποιητή Γιάννη Ρίτσου.

2.      ΟΙ θεατές ακούγοντας το σπαρακτικό θρήνο της ηρωίδας ενθυμούνται δικές τους πίκρες και βάσανα (φόβος).

3.      Οι γυναίκες του Χορού επαναλαμβάνουν σαν ηχώ τα βάσανα της Ελένης. Όμως, αντικαθιστούν τον αόριστο  χαμό του Μενέλαου με το οριστικό «πνίγηκε» που δεν ξανακούστηκε επί σκηνής. Η ατμόσφαιρα βαραίνει.

4.      Η ταυτότητα του Χορού. Να εντοπίσετε τα στοιχεία της με βάση τον Κομμό. Γιατί ο ποιητής έδωσε αυτές τις ιδιότητες στα μέλη του Χορού;

5.      «Τ’   όνομά μου» επαναλαμβάνει διαρκώς η ηρωίδα. Η σημασία που έχει για αυτήν η φήμη και, κατ΄ επέκτασιν, η υστεροφημία της αντικατοπτρίζει τη σημασία που είχε για όλο τον αρχαίο ελληνικό κόσμο. 

ΔΙΑΛΟΓΙΚΗ ΣΚΗΝΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΧΟΡΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΕΝΗ (289-371)

Η ηρωίδα μιλά για την παράξενη γέννησή της, θεωρεί αιτία των συμφορών της την ομορφιά της, καταμετρά τους νεκρούς και τη δυστυχία της και αποφασίζει πως μοναδική λύση για αυτήν είναι η αυτοκτονία με μαχαίρι. Ο Χορός τη συμβουλεύει να μην πιστέψει τον ξένο και να ρωτήσει τη μάντισσα Θεονόη για την τύχη του άνδρα της.

1.      Αναφέρεται για πρώτη φορά η ύπαρξη της ανύπαντρης κόρης της (στίχοι 320-321).

2.      Πρώτη αναφορά της σκέψης της αυτοκτονίας με αξιοπρεπή τρόπο: με μαχαίρι. Το μαχαίρι επανέρχεται στη συνέχεια αρκετές φορές στα λόγια της Ελένης. Παρόμοια επαναλαμβάνεται το θέμα του φονικού μαχαιριού και στο θεατρικό έργο «Ματωμένος γάμος» του Ισπανού Φ.Γκ. Λόρκα.

3.      Στίχοι 357-370: Δραματική οικονομία. Ο ποιητής φροντίζει να αδειάσει η σκηνή. Πρώτα η Ελένη και πίσω της ο Χορός θα μπουν στο παλάτι. Η αποχώρηση του Χορού, δηλαδή η μετάστασίς του, δεν συνηθιζόταν στο αρχαίο δράμα. Ο Χορός παρέμενε στην ορχήστρα σε όλη τη διάρκεια της παράστασης με τα νώτα στραμμένα στους θεατές όσο παρουσιάζονταν τα επικά-διαλογικά μέρη. Όταν έπαιρνε αυτός το λόγο, στρεφόταν προς τους θεατές.

4.      Ο Χορός, στο συγκεκριμένο δράμα, προχωρεί – τα νήματα κινεί, φυσικά, ο Ευριπίδης- σε άλλη μια καινοτομία: Παρεμβαίνει στην πλοκή συμβουλεύοντας την ηρωίδα και βγάζοντάς την, ουσιαστικά, από το αδιέξοδό της. Γενικά στο αρχαίο δράμα, ο Χορός αντιπροσώπευε μια συλλογική συνείδηση, τη «φωνή της κοινής λογικής», που δεν καθόριζε ούτε επηρέαζε τη δράση.

ΑΜΟΙΒΑΙΟ (372-436)

 Η Ελένη αγωνιά για τα νέα, ο Χορός την ενθαρρύνει, εκείνη ορκίζεται να αυτοκτονήσει αν ο Μενέλαος είναι νεκρός. Θρηνεί για τους νεκρούς του πολέμου, συγκρίνει την περίπτωσή της με άλλων θυμάτων του θεϊκού δόλου.

1.        Στίχοι 405-421: Αντιπολεμικός Ευριπίδης. Οι φοβερές συνέπειες του πολέμου, κάθε πολέμου, ακούγονται από το στόμα ενός από τα θύματά του. Οι Αθηναίοι θεατές σκέπτονται τη φρίκη του δικού τους πολέμου, της σικελικής εκστρατείας, κλαίνε τους δικούς τους νεκρούς.